3. Lov plotice u kasnu jesen

PLOTICA – GORSKI AMUR

            U godini imaju dva mjeseca koja treba posvetiti najljepšem predstavniku šaranskog roda – plotici. To su april i novembar. Ako imamo u vidu da se plotica u aprilu mrijestu, ostaje gorak okus u ustima kad uhvatimo desetak matičnih primjeraka ove plemenite ribe, a trbusi se otegli od rasplodnog materijala. Ako želite dobro ovoj, inače vrlo osjetljivoj vrsti, onda ipak preskočite april, maj i sačekajte novembar.

            Kako sada, krajem oktobra, stoje stvari sa padavinama i vodostajem, izgleda da ćemo imati vrlo produktivan početak zime. Na većini voda vodostaj je minimalan, očekuju se niske temperature, i svi su izgledi da će ove godine riba ipak krenuti u zimovnike (prošle godine se to nije desilo). Dakle, što duži i dublji virovi biće ove zime mjesta na kojima ćemo se družiti sa ljudima i ribama.

STANIŠTA PLOTICE

a)Rasprostranjenost

Od svih riba šaranskog roda plotica je zasigurno najveći ovisnik o biljnoj ishrani. Ne obitava u vodama bez bogatih kolonija alge kladofore. Zato nije slučajno što najgušća naselja ove ribe nalazimo u Uni, Sani i Bosni – rijekama sa izuzetno bogatom biljnom produkcijom, naročito u njihovim srednjim i donjim tokovima. Ovim rijekama svakako treba pridodati Drinu i Lim, mada je u njima znatno prorijeđena populacija ove ribe, zbog svakodnevnih oscilacija vodostaja, usljed rada hidrocentrala.

            Posebno raduje ihtiološka renesansa rijeke Save, u kojoj, od ušća Une, pa sve do ušća Bosne, ribolovci preko cijele godine hvataju ploticu u velikim količinama. Ovaj fenomen nastao je u protekloj deceniji, prvenstveno zbog naglog pada industrijskog zagađivanja i riječnog saobraćaja, usljed čega je ova rijeka iz treće kategorije prešla u drugu kategoriju zagađenosti, a neposredno ispod ušća Une, čak i u prvu kategoriju kvaliteta, zbog čega su sve češći ulovi mladica na ovom potezu.

            Čak i u Dunavu, u poslednjih 5-6 godina, sve su češći ulovi sitne plotice, što upućuje na zaključak o globalnom porastu stepena čistoće voda na našem akvatoriju. Nažalost, ne možemo se podičiti nekim našim naročitim zaslugama za ovo opšte pročišćavanje vodotokova, jer dobro znamo da je ovo rezultat velikog pada stepena privredne aktivnosti kod nas i u našem neposrednom okruženju.

b)Mikrolokacije

Došli ste na vodu za koju pouzdano znate da ima plotice, ali vam nije rečeno na kojim terenima da je potražite. Pokušaću da vam pomognem da što lakše pronađete vaše jato plotica.

Mada škobalj i plotica često zaposjednu iste terene, prisutne su velike razlike u njihovim navikama, a samim tim i u karakterističnim staništima.

Jata škobalja često nalazimo u dugačkim i plitkim brzacima («titravcima») sa šljunkovitim dnom, što se plotici dešava samo u doba mrijesta. Plotica hoće komoditet dugačkih virova, ali ne bilo kakvih. Spori i preduboki virovi sa zemljanim obalama i sa dnom od mješavine mulja, gline i pijeska, definitivno nisu ambijent plotica.

Idealan plotičarski vir nastaje iz jakog brzaka sa dnom od krupnog šljunka, koji se postepeno smiruje na ulaznom i ujedno najdubljem dijelu vira, a korito je bogato razvedeno kamenim pločama, između kojih voda teče kroz kanale sa šljunkovitim dnom.

Upravo ti kanali, oivičeni kamenim ili sedrenim pločama, predstavljaju najproduktivnija mjesta za lov plotice. Na ivicama i po površini tih ploča što okomito idu prema dnu, rastu guste kolonije alge kladofore, koju plotice lako skidaju svojim čvrstim gubicama. Kad obrste algu sa sedri i velikih kamenih blokova, jata plotica često zađu na plitke ulazne brzake u potrazi za svježom algom, ili se spuste na sami preljev – u rejon škobalja. Zahvaljujući građi svojih usta, plotica nije vezana isključivo za dno, kao naprimjer škobalji i mrene. Ona se vertikalno pomjera uz rubove kanala i često je dobijemo u srednjim slojevima vode, ili čak pod samom površinom. Ovo se dešava kad plovak vodimo uz same rubove kanala, navodeći mamac da klizi uz okomite stijene, na kojima se često hvataju «bičevi» svježe alge. U ovakvim situacijama, osim plotice, često se na udici nađu i krupni klenovi. U slučaju da vir nije kamenim pločama i sedrama razveden u kanale, ploticu ne pokušavajte tražiti u srednjim slojevima, već je lovite pri dnu, poput škobalja.

MAMCI   I   TEHNIKE

Dijapazon mamaca za lov plotice je toliko veliki u različita doba godine, da to zavređuje cijeli jedan tekst od četiri strane. April je pravo vrijeme da se nešto tako napiše, jer sada u novembru više od 90% tog arsenala mamaca nije aktuelno. Sve što vam treba za lov plotice u ove hladne dane može da stane u mali džep od prsluka. Ponesite parče francuskog hljeba i desetak niti alge kladofore. Sve preko toga je, vjerujte mi, višak i samo izaziva nepotrebne dileme, nervira čovjeka i oduzima mu dragocjeno vrijeme. Naravno, ponesite i par vekni jučerašnjeg hljeba i kesu crvene zimske hrane, jer bez dobre primame nema pecanja na bijele mamce.

Jutro iskoristite da pravilno odaberete poziciju za lov plotice. U to doba riba se intenzivno izbacuje na površinu, a na vama je da uočite gdje su plotice, a gdje škobalji.

U procjeni vrste ribe koja se izbacuje čak se i najiskusniji ribari često prevare. Mrenu je najlakše razlikovati, jer ona uglavnom sva izleti iz vode i «frkne» repom. Dileme nastaju kad treba razlikovati škobalja od plotice. Mada to ove dvije ribe rade vrlo slično, razlike ipak postoje. Škobalj (naročito krupni) prilikom izbacivanja napravi lagani klobuk, pokazujući pri tome samo leđni dio tijela. Plotica to radi mnogo žustrije i najčešće u završnici izbacivanja glasno mlatne repom po površini.

Mada se jata škobalja i plotice često znaju pomiješati, plotica po pravilu zauzima dublje dijelove vira, najčešće u ulaznom dijelu, gdje počinju dugačke kamene grede i gdje voda zna da ima povratan tok.

Ukoliko se plotice izbacuju na dijelu vira gdje nisu dobri uslovi za lov na plovak (preduboko, kontra – voda, neravno dno... ), nastojte rastresitom hranom da je izvučete na prvu najbližu lokaciju sa ujednačenim uslovima za lov. Ako vam to pođe za rukom, druga primama mora biti čvrsta i njena je funkcija da veže jato za neku mikrolokaciju, koja nam najbolje odgovara za plovkarenje.

Jutro maksimalno iskoristite za pecanje na «Šaju» ili obični hljeb, jer, kako bude dan odmicao, tako će jata plotica imati tendenciju da se udaljavaju ka sredini rijeke. Ukoliko vaša rijeka nije šira od 40 – tak metara, neće biti problema da nastavite lov na bijele mamce, s tim što ćete novu primamu bacati prema sredini rijeke. Međutim, ako ste na Drini, ili donjem toku Une, a riba vam ode na sredinu rijeke, ne preostaje vam ništa drugo nego da montirate sistem sa dvije udice i pređete na lov algom.

Kad lovite ploticu na «travu» nema štednje u materijalu, niti pravljenja nekih geometrijsih pravilnih niti. Što veća i nepravilnija «trava» to su veće šanse da prevarite ploticu. To naravno ne znači da sada na udicu treba plastiti naviljke alge. Slobodno je razdužite na 10 cm i neka se razlistava u vodi kao mali cof.

Kad plovak potone, možete odmah kontrirati, a možete tog momenta da završite pripaljivanje cigarete, da odbijete par dimova, pa tek onda, iz zgloba, da mu opucate jednu šabačku kontru.

Ploticu nikada nećete profulati, niti će vam spasti sa udice. Jedino što vam se može desiti, a dešava se često, jeste da vam pokida tanki predvez, kojeg ste prethodno dobro zamorili čestom zamjenom «trave». Zato, kada lovite ploticu, pogotovo one od preko dva kilograma, neka vam ne bude mrsko, da nakon svake druge izvučene ribe, zamijenite predvez novim. To je riba izuzetne snage, koja pri izvlačenju neprekidno i vrlo žustro otresa glavom, a za razliku od škobalja, glavu joj treba dizati desetak puta iz vode, prije nego se zamori.

Pribor

Mada o priboru za lov pojedinih vrsta riba nerado pišem, jer tu se najlakše padne u zamku subjektivizma i, što je još gore, reklamerstva, ipak ću nekoliko sajveta da dam, prvenstveno radi mlađih i neiskusnih kolega.

U novembru ste često prisiljeni na ekstremno daleke izbačaje sa plovcima nosivosti od preko 6 grama. Štapovi pri takvim izbačajima trpe ekstremna naprezanja, pogotovo vršne i srednje sekcije. Bolonjeze štapovi nisu konstruisani za ovakve napore, pogotovo ne oni od 6 i više metara. Po svojoj snazi i bacačkim karakteristikama idealni su meč štapovi od 4,2 do 4,9 metara, međutim, zbog velikog broja uskih karika, nisu dobro rješenje u uslovima jutarnjih mrazeva, kada lede karike.

Najbolji kompromis su telemeč štapovi dužine od 4,5 metara. To su po pravilu snažni štapovi, konstruisani upravo za daleke izbačaje, opremljeni najčešće sa desetak karika, koje su uže nego kod bolonjeze štapova, ali zato šire od karika na meč štapovima.

Telemeč štapovi su uglavnom brzi, ali uvijek nastojte da izaberete nešto mekšu varijantu štapa, koja će vam omogućiti dalje izbačaje lakših plovaka. Mnoge kolege se pale na ultra brze telemeč štapove, a kada dođu na vodu razočaraju se u njihove bacačke karakteristike. To ne znači da treba tražiti premekane parabolike, ali kad već hoćete brze štapove, birajte one sa «malo duše».

Najloni su poslednja stavka na kojoj treba štediti. Ne postoji kvalitetan najlon od 0,16 mm koji košta manje od 200 dinara za 100 m dužine. U hladno doba godine najvažnije osobine najlona su mekoća (niska memorija), elastičnost, otpornost na habanje, a tek na kraju nosivost. Šta vam vrijedi što vaša šesnaestica nosi 4 kg, kad pravi spirale kao žica iz rešoa i treba vam plovak od 10 grama da zabacite dvadesetak metara. Ili, šta vam znači što nosi možda i 5 kg, kada nije elastičan, pa nakon prve uhvaćene ribe ili zapinjanja za dno, gubi 50% od deklarisane nosivosti.

U novembru i mjesecima što slijede najbolje su se pokazali kopolimerni najloni, a na vama je da nađete originalna pakovanja najlona, jer – najlošiji original bolji je od najbolje od najbolje kopije.

O udicama ne vrijedi diskutovati, jer danas bukvalno svi renomirani proizvođači prave odlične udice. Naravno, kinezi su i ovdje upetljali svoje prste, pa se nemojte iznenaditi kad u vašoj kesici sa nekim zvučnim nazivom proizvođača, nabasate na udičetine što pucaju kao da su od krede, ili se pak uvijaju kao da su silikonci. Dakle, opet original.

Plovke za cijelu Evropu prave nišlije, a poslednjih godina ljudi iz Zapadne Srbije, tako da se ovdje slobodno možete osloniti na domaću pamet.

Šta da vam na kraju kaže, osim da vas ukorim što već niste na vodi, jer upamtite – novembar je mjesec plotica.

RANKO TRAVAR